Περιγραφή
Στην παρούσα έκδοση περιλαμβάνονται για πρώτη φορά σε έναν τόμο τα τρία μυθιστορήματα του Νίκου Θέμελη: Η αναζήτηση, Η ανατροπή και Η αναλαμπή, τα οποία αποτελούν τριλογία. Τα βιβλία έχουν ξεπεράσει σε πωλήσεις τα 700.000 αντίτυπα, ενώ το δεύτερο μέρος της τριλογίας, Η ανατροπή, έχει τιμηθεί με το Κρατικό Βραβείο Μυθιστορήματος, καθώς και με το αντίστοιχο του περιοδικού Διαβάζω. Η έκδοση συμπληρώνεται από σημείωμα του συγγραφέα και κριτικά κείμενα για το έργο του.
Η αναζήτηση
Έξι πρόσωπα αφηγούνται ισάριθμες ιστορίες και συνθέτουν συγχρόνως την περιπέτεια ζωής του κεντρικού ήρωα και των σχέσεών τους μαζί του. Σχέσεις εξουσίας και δεσμοί καταπίεσης, αλλά και σχέσεις φιλίας και έρωτα, ελευθερίας και δημιουργίας. Σ’ έναν κόσμο που φεύγει και σ’ έναν κόσμο που έρχεται, στα τέλη του περασμένου αιώνα και στις αρχές του 20ού, κάποιοι αναζητούν καινούριες απαντήσεις, συγκρούονται για τις ιδέες τους, κυνηγούν προσωπικά και συλλογικά οράματα.
Η ανατροπή
Λίγο πριν το γύρισμα του 1900, ενώ η αστική τάξη διευρύνει την ακτινοβολία της και την ισχύ της, οι αυτοκρατορίες που απλώνονται στη χερσόνησο του Αίμου μέχρι ψηλά στη Νότια Ρωσία, αμφισβητούνται από κάθε λογής κινήματα. Κινήματα απελευθέρωσης από δυνάστες ή κατακτητές, από αλλοεθνείς ή αλλόδοξους, απ’ οτιδήποτε κρατάει τον κόσμο δεμένο στο χθες, στο τέλμα, στην υποταγή, πνίγει τις ικανότητές του και κάθε φωνή για ελευθερία και δικαιοσύνη. Στον κόσμο αυτό, μια γυναίκα αποφασίζει τον δικό της μακρύ δρόμο για μια ζωή που θέλει η ίδια να ορίζει με τα αισθήματά της, τις ιδέες της και τις επιλογές της. Μια ζωή που η μία ανατροπή διαδέχεται την άλλη, μαζί με τις ανατροπές που παρασέρνουν έθνη και κοινωνίες.
Η αναλαμπή
Η ιστορία μιας οικογένειας που θέλει να προκόψει, ν’ ανεβεί κοινωνικά, να ορίσει την ταυτότητά της με την αστική τάξη στην οποία ανήκει. Το μεγάλο μυστικό της οικογένειας που σέρνεται πάνω από τριάντα χρόνια και τη σφραγίζει. Δρόμοι ζωής, που αναμετρώνται με τη Μεγάλη Ιδέα, τον Διχασμό, τη Μικρασιατική Καταστροφή, ξετυλίγονται στην Πάτρα, στην Αθήνα, στον Πειραιά, στο Βερολίνο.
Γράφω γιατί αισθάνομαι την ανάγκη να αναστοχαστούμε για ένα παρελθόν ολοκληρωμένο, όμως όχι και πεπερασμένο. Γιατί ήταν χωλή η παιδεία που μας προσέφεραν για να πορευτούμε και ανέκαθεν με ενοχλούσαν, στην πραγματικότητα που ζούσα, ιδέες και αντιλήψεις που τις θεωρούσα υπεύθυνες για τις κάθε λογής υστερήσεις και μας εμπόδιζαν “να σηκωθούμε λίγο ψηλότερα”.
Γράφω γιατί δεν μπορώ να αρκεστώ στα όσα άλλα έχω κατακτήσει ή ακόμα επειδή ίσως νιώθω κάποιο έλλειμμα απ’ όσα επιδίωξα και δεν κατάφερα να επιτύχω, π.χ. να γίνω αρχιτέκτονας, να κάνω θέατρο, να μάθω πιάνο, να ανοίξω περισσότερο τις γνώσεις μου και τα μυαλά μου.
Γράφω γιατί δεν έχω χρόνο, γιατί με κυνηγά ο χρόνος και γράφοντας έχω την αίσθηση ότι προλαβαίνω να χωρέσω αυτά που αλλιώς δεν θα μπορούσα να βιώσω.
Δεν γράφω για να αρέσω. Μου αρκεί ότι μπορώ κάποια πράγματα να τα επικοινωνήσω, επειδή κάποιους μπορεί να ενδιαφέρουν και άλλους ίσως να ψυχαγωγούνε. Γι’ αυτό άλλωστε πάντα αμφίθυμα εκτίθεμαι και τα δημοσιεύω
Νίκος Θέμελης
ΕΓΡΑΨΑΝ ΓΙΑ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ
Απαλλαγµένος από πατριδολατρικές φανφάρες, πεπεισµένος θιασώτης του Διαφωτισµού, αλλά και κριτικός γνώστης των ελληνικών ορίων του, ο Θέµελης ανανέωσε την παράδοση του ιστορικού µυθιστορήµατος συνδυάζοντας τη συναρπαστική δράση, την ποικιλία των πηγών και την πολύµορφη τοπιογραφία του µε µια πικρή, πλην απολύτως στέρεη, αυτογνωσία. Έτσι επινόησε µαζί µε τη λογοτεχνία του και το κοινό του: ένα κοινό που δεν επιζητεί να καταναλώσει τυχαίες ή εξωτικές ιστορικές περιπέτειες, αλλά να νιώσει κάτι από τον ασθµατικό ρυθµό και το υπόγειο ρίγος της ζωντανής Ιστορίας.
Bαγγέλης Χατζηβασιλείου, Το Βήμα 28.08.2011
